ต้อกระจก (cataract) คือภาวะที่เลนส์หรือแก้วตาขุ่น ทำให้แสงผ่านเข้าไปยังจอประสาทตาได้น้อยลง ภาพที่เกิดขึ้นจึงไม่ชัดเจน โดยสาเหตุการเกิดยังไม่ทราบแน่ชัด การเปลี่ยนแปลงอาจเกิดจากการที่แก้วตาบวมน้ำทำให้แก้วตาขุ่นซึ่งสามารถกลับสู่ภาวะปกติได้ แต่หากเป็นภาวะที่โปรตีนตกตะกอนจะไม่สามารถกลับสู่ภาวะปกติได้ และมักมีอาการเพิ่มขึ้น

เช่น พันธุกรรม การได้รับการกระทบกระแทก โรคเบาหวาน หรือ การได้รับสารพิษ ต้อกระจกในสุนัข มักพบได้บ่อยในอายุปานกลาง รองลงมาพบในอายุมากกว่า 8 ปี ขึ้นไป มักจะเป็นที่ตาทั้ง 2 ข้าง ส่วนในแมวพบได้ไม่บ่อยนัก ถ้าพบมักจะเป็นชนิดที่เป็นมาแต่กำเนิด

เจ้าของสามารถสังเกตได้จากดวงตาของสัตว์เลี้ยงจะเริ่มขาวขุ่น พฤติกรรมอาจเปลี่ยนแปลงไป เช่น จากเดิมที่สามารถวิ่งขึ้นลงบันไดได้ดี ก็กลายเป็นไม่กล้าที่จะวิ่งขึ้นลงเหมือนเดิม หรือจากเดิมที่เมื่อโยนเล่นสิ่งของสามารถวิ่งไปรับของได้ทันที ก็กลายเป็นหาของไม่เจอ เชื่องช้าลง หรือเดินชนสิ่งของภายในบ้าน เนื่องจากมีความผิดปกติในการมองเห็น

1. รักษาทางยา มีการทดลองให้อาหารและยาหลายชนิด เพื่อเป็นการชะลอการขุ่นของแก้วตาหรือทำให้แก้วตาที่ขุ่น ใสขึ้น จนถึงปัจจุบันก็ยังไม่มีการยืนยันว่าจะได้ผลในการรักษา

2. การทำศัลยกรรมเพื่อเอาแก้วตาที่เป็นต้อกระจกออกและใส่แก้วตาเทียมให้กับสัตว์ป่วย หรือการผ่าตัดเพื่อสลายต้อกระจกโดยใช้คลื่นความถี่สูง ซึ่งเป็นวิธีการรักษาที่ได้ผลดี แต่มีค่าใช้จ่ายในการรักษาที่ค่อนข้างสูง และต้องมีการดูแลติดตามผลการรักษาอย่างต่อเนื่อง รวมทั้งภายหลังจากการผ่าตัดเจ้าของต้องดูแลเอาใจใส่สัตว์เลี้ยงอย่างใกล้ชิด

เรื่องโดย สพ.ญ. จุฑารัตน์ บารมี
คลินิกโรคตา, อายุรกรรมทั่วไป