ภาวะโลหิตจาง คือคำที่ใช้เรียกภาวะที่ร่างกายมีปริมาณเม็ดเลือดแดง และฮีโมโกลบินน้อยกว่าปกติ โดยโลหิตจางไม่ใช่โรค แต่เป็นผลที่เกิดตามมาจากโรคบางโรค หรือจากสาเหตุอื่นๆ ฮีโมโกลบินทำหน้าที่ในการขนส่งออกซิเจนไปยังเซลล์และเนื้อเยื่อต่างๆของร่างกาย ดังนั้นสัตว์ที่มีภาวะโลหิตจางจะทำให้ร่างกายเกิดการขาดออกซิเจนตามมา

ภาวะโลหิตจางสามารถเกิดได้จากหลายสาเหตุ โดยแบ่งตามกลไกการเกิดได้เป็น 3 สาเหตุใหญ่ๆ ดังนี้

1.การสูญเสียเลือด เช่น
- การเกิดอุบัติเหตุ การได้รับบาดเจ็บที่ทำให้เส้นเลือดเสียหาย หรืออวัยวะภายในเสียหาย
- การติดปรสิตภายนอกปริมาณมาก เช่น เห็บ หมัด และพยาธิปากขอ
- โรคมะเร็ง
- โรคที่ผลทำให้กลไกการแข็งตัวของเลือดเสียไป มีผลทำให้เลือดไหลไม่หยุด

2.เม็ดเลือดแดงถูกทำลายมากขึ้น โดยโรคกลุ่มนี้มักมีผลทำให้เม็ดเลือดแดงแตกง่ายกว่าปกติ เช่น
- โรคที่เกี่ยวข้องกับระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายซึ่งทำให้เกิดการทำลายเม็ดเลือดแดง
- โรคพยาธิเม็ดเลือด
- สารเคมี หรือสารพิษ
- มะเร็งบางชนิด

3.การสร้างเม็ดเลือดแดงลดลง ซึ่งเป็นได้จากหลายสาเหตุ เช่น
โรคเรื้อรังบางโรค เช่น โรคไตวายเรื้อรัง ทำให้ขาดปัจจัยในการกระตุ้นการสร้างเม็ดเลือดแดง
โรคติดเชื้อบางโรค เช่น โรคลำไส้อักเสบในสุนัข ซึ่งมีผลกดการทำงานของไขกระดูก
ขาดสารอาหารที่จำเป็นต่อการสร้างเม็ดเลือดแดง เช่น ธาตุเหล็ก วิตามินบี 12 เป็นต้น
โรคของไขกระดูก เช่น การติดเชื้อในไขกระดูก มะเร็งในไขกระดูก เป็นต้น
โรคฮอร์โมนไทรอยด์ต่ำ
สารเคมี หรือ สารพิษ
โรคมะเร็ง

อาการที่บ่งชี้ว่าสัตว์เลี้ยงมีภาวะโลหิตจาง คือ สีเหงือกจะเปลี่ยนจากสีชมพูเป็นซีดลง ซึม อ่อนเพลีย เบื่ออาหาร หายใจเร็ว หัวใจเต้นเร็ว ความดันเลือดต่ำลง อุณหภูมิร่างกายลดลง หากพบอาการดังกล่าว จำเป็นต้องพาสัตว์เลี้ยงมาโรงพยาบาลเพื่อรับการตรวจวินิจฉัยและรักษาโดยเร็ว

จากที่กล่าวมาแล้วว่าภาวะโลหิตจางเป็นผลตามมาจากสาเหตุบางประการ ดังนั้นเมื่อมีการตรวจพบภาวะโลหิตจางทุกครั้งต้องมีการหาสาเหตุด้วยเสมอเพื่อที่จะได้วางแผลการรักษาอย่างเหมาะสม สัตวแพทย์จะทำการซักประวัติ ตรวจร่างกายสัตว์เลี้ยงโดยละเอียด และเก็บตัวอย่างเลือดส่งตรวจเพื่อดูความสมบูรณ์ของเม็ดเลือด หากพบว่ามีค่าเม็ดเลือดแดงอัดแน่นและฮีโมโกลบินต่ำจะบ่งชี้ภาวะโลหิตจาง การตรวจดูรูปร่างของเม็ดเลือดโดยใช้กล้องจุลทรรศน์ การตรวจหาพยาธิในเม็ดเลือด รวมทั้งการตรวจทางห้องปฏิบัติการอื่นๆเพื่อหาสาเหตุของภาวะโลหิตจาง หากสงสัยความผิดปกติของไขกระดูกสามารถเจาะดูดเซลล์จากไขกระดูกมาตรวจหาความผิดปกติได้

โดยทั่วไปการรักษาภาวะโลหิตจางจะขึ้นอยู่กับความรุนแรง หากสัตว์เลี้ยงของท่านมีภาวะโลหิตจางรุนแรงอาจเป็นสาเหตุให้สัตว์เลี้ยงเสียชีวิตได้ ควรได้รับการรักษาในโรงพยาบาล ให้ออกซิเจน และอาจจำเป็นต้องได้รับการถ่ายเลือดด่วน โดยมีการตรวจความเข้ากันได้ของเลือดก่อนการถ่ายเลือด หลักการรักษาภาวะโลหิตจางที่สําคัญที่สุด คือ การหาสาเหตุและรักษาที่สาเหตุนั้นๆ ในบางครั้งภาวะโลหิตจางอาจทําให้เราตรวจพบโรคร้ายแรงที่แอบซ่อนอยู่ก็ได้ ซึ่งจะเป็นประโยชน์ต่อการรักษาตั้งแต่เนิ่นๆ และได้ผลการรักษาเป็นที่น่าพอใจ